Αισίως έχουμε φτάσει στο 2020 και οι νέες τεχνολογίες των αυτοκινήτων εντυπωσιάζουν μέρα με τη μέρα, όμως νομίζετε ότι τα έχετε δει όλα;
Και όμως, η εξέλιξη δεν σταματάει ποτέ.
H μέρα που τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό θα σας προσπερνούν στη Λεωφόρο Κηφισίας δεν απέχει και πολύ!
Μπορεί να ακούγεται σενάριο επιστημονικής φαντασίας, παρόλα αυτά αρκετές εταιρείες έχουν ήδη κάνει άλματα προς αυτή την κατεύθυνση, παρουσιάζοντας μάλιστα ουσιαστικά δείγματα γραφής.
Οι θάνατοι παγκοσμίως από τροχαία στα οποία ευθύνεται ο άνθρωπος είναι εκατοντάδες χιλιάδες κάθε χρόνο (το 2016 σκοτώθηκαν 1,35 εκατομμύρια άνθρωποι στο δρόμο), στοιχείο που από μόνο του αρκεί για να δώσουμε χώρο στην ιδέα που ονομάζεται αυτόνομη οδήγηση.
Η ιστορία της αυτόνομης οδήγησης μετρά ήδη περίπου 15 χρόνια εξέλιξης από τις πλέον μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες. Το 2006, μια BMW οδήγησε μόνη της πάνω στην ιδανική γραμμή της πίστας του Χόκενχαϊμ, ενώ η Audi, η Volvo και άλλες εταιρείες έχουν έτοιμα αυτοκίνητα αυτόνομης οδήγησης επιπέδου 3 έστω και ως concept cars.
Η τεχνολογία ήδη υπάρχει για τα δύο πρώτα επίπεδα και θα γίνει ένα τεράστιο άλμα όταν ετοιμαστούν τα δίκτυα 5G, ενώ η φιλοδοξία αρκετών κατασκευαστών (αυτοκινήτων και software) είναι να βγάλουν το 2021 στην παραγωγή τα πρώτα αυτοκίνητα επιπέδου 3 και το 2024 τα πρώτα επιπέδου 4.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Ο βαθμός αυτονομίας των αυτοκινήτων κατατάσσεται σε 6 στάδια (από το 0 ως το 5) ανάλογα με τις δυνατότητες του. Μερικές από αυτές σας είναι ήδη γνωστές ή τις έχετε ήδη συναντήσει.
0. Σε προειδοποιεί αλλά δεν επεμβαίνει. Μία ηχητική ή οπτική προειδοποίηση είναι αρκετή σε αυτό το στάδιο για να κάνει τη ζωή μας ευκολότερη όταν ένα άλλο όχημα βρίσκεται στη «νεκρή γωνία» (σύστημα BLIS της Volvo) ή όταν πλησιάζουμε κοντά στο προπορευόμενο όχημα.
1. Ο οδηγός έχει τον απόλυτο έλεγχο στην οδήγηση και τα συστήματα λειτουργούν εντελώς βοηθητικά και μόνο για την επιμέρους ευκολία σε κάποιες περιστάσεις. Ένα τέτοιο σύστημα είναι το cruise control (απελευθερώνει το δεξί μας πόδι από το πεντάλ του γκαζιού) ή το lane assist (μας ειδοποιεί όταν πάμε να αλλάξουμε λωρίδα χωρίς προειδοποίηση).
2. Σε αυτό το επίπεδο το αυτοκίνητο εξοπλίζεται με περισσότερα είδη αυτόματων συστημάτων, όπως ραντάρ, κάμερες και επικοινωνία μεταξύ άλλων οχημάτων μέσω δορυφόρου. Η Mercedes-Benz S-Class ανήκει σε αυτή την κατηγορία ανεβάζοντας στα ύψη τα στάνταρ ασφάλειας, και πάλι ωστόσο ο απόλυτος έλεγχος ανήκει στον οδηγό.
3. Το αυτοκίνητο σε αυτό το στάδιο μπορεί να πάρει περισσότερες πρωτοβουλίες κατά την οδήγηση, όμως η παρουσία του οδηγού είναι πάλι επιτακτική. Πίσω από το τιμόνι οι κινήσεις είναι περισσότερο αυτοματοποιημένες, κυρίως σε μεγάλες οδικές αρτηρίες και κατά το παρκάρισμα.
Στα μοντέλα της Tesla συναντάμε αυτό το επίπεδο αυτονομίας και συγκεκριμένα στα Model 3, S και Χ. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πιο ενεργό cruise control, αυτόματο φρενάρισμα όταν υπάρχει ανάγκη για αποφυγή σύγκρουσης και εντελώς αυτόματο παρκάρισμα.
4. Εδώ μιλάμε για πλήρη αυτονομία του αυτοκινήτου. Είναι το πρώτο στάδιο που δεν απαιτεί την παρουσία οδηγού, ωστόσο το όχημα θα πρέπει να κινείται σε προκαθορισμένες περιοχές όπως για παράδειγμα το κέντρο μίας πόλης.
Τα αυτόνομα ταξί είναι οχήματα που πρωτοέκαναν αισθητή την παρουσία τους σε χαρτογραφημένα αστικά κέντρα με την Uber να δείχνει μεγάλο ζήλο στην φουτουριστική αυτή τεχνολογία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτόνομων αυτοκινήτων επιπέδου 4 αποτελεί η Google με το Self – Driving Car Project (από το 2016 ονομάζεται Waymo), το οποίο έχει συμπληρώσει πάνω από τρία εκατομμύρια χιλιόμετρα οδήγησης με στόλο 58 ειδικά διαμορφωμένα οχήματα. Παρ’ όλο που έχουν υπάρξει κάποια ατυχήματα, σε κανένα από αυτά δεν ήταν υπαίτιο αυτόνομο όχημα.
5. Το στάδιο της πλήρους αυτονομίας σε όλους τους δρόμους. Σε αυτή την τελειοποιημένη μορφή το αυτοκίνητο είναι σε θέση να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε διαδρομή χωρίς την παραμικρή συμβολή του οδηγού.
Ακούγεται εξωπραγματικό όμως την επόμενη δεκαετία (πληροφορίες κάνουν λόγο για το 2030) οι αυτοκινητοβιομηχανίες αναμένεται να επενδύσουν αρκετά εκατομμύρια για να τελειοποιήσουν το στάδιο 5, αποφεύγοντας αστοχίες και δυσάρεστα ατυχήματα.
Που βρισκόμαστε σήμερα
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, μία από τις εταιρείες που έχει επενδύσει αρκετά στην αυτόνομη οδήγηση είναι η αμερικανική Tesla. Το premium SUV Model X για παράδειγμα, διαθέτει 8 κάμερες περιμετρικά του αμαξώματος ελέγχοντας τα άλλα οχήματα σε απόσταση 250 μέτρων. Παρόλο τον εξοπλισμό και πάλι βρίσκεται μόλις στο στάδιο 3 της αυτονομίας.
Στην Μεγάλη Βρετανία η αυτόνομη οδήγηση δείχνει να βρίσκει πρόσφορο έδαφος για εξέλιξη, ενώ η συνεργασία της Volvo με την Uber είναι επίσης αξιοσημείωτη.
Η σουηδική εταιρεία αποφάσισε να επενδύσει 200 εκατομμύρια ευρώ για κάθε μήνα εξελίξεων και δοκιμών αυτόνομων αυτοκινήτων. Συγκεκριμένα, η αυτοματοποιημένη εκδοχή του Volvo XC90 ανήκει στο κορυφαίο επίπεδο αυτονομίας (κατηγορία 5) και θα είναι έτοιμο μέσα στο 2022.
Το σκανδιναβικό SUV θα λανσαριστεί με τα χρώματα της Uber σε 13 πόλεις των HΠΑ δοκιμαστικά, σε μία περίοδο που θα κρίνει πολλά για το μέλλον της αυτόνομης οδήγησης σε όλο τον κόσμο.
Το πείραμα της Ford
H Ford εργάζεται συστηματικά ώστε οι άνθρωποι να εμπιστευτούν τα αυτόνομα αυτοκίνητα. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η δημιουργία μίας γλώσσας που να επικοινωνεί τις προθέσεις του οχήματος και να γίνει κοινώς αποδεκτή στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Για να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικές συνθήκες δοκιμών των αυτόνομων οχημάτων, η γερμανική εταιρεία επιστράτευσε ένα Transit Connect τοποθετώντας στο εσωτερικό του ένα ειδικά διαμορφωμένο κάθισμα που “κρύβει” μέσα του τον οδηγό.
Το εν λόγω αυτοκίνητο είναι σχεδιασμένο ώστε να μοιάζει με αυτόνομο όχημα, αλλά με πραγματικό οδηγό “κρυμμένο” στο εμπρός κάθισμα.
Οι δοκιμαστές μπόρεσαν να καταγράψουν πιο αποτελεσματικά τις αντιδράσεις των περαστικών την ώρα που ποικίλα οπτικά σήματα σε λευκό, πορφυρό ή γαλάζιο χρώμα εμφανίζονταν σε μία φωτεινή μπάρα στην οροφή του αυτοκινήτου, υποδηλώνοντας τις προθέσεις του.
Σύμφωνα με το πόρισμα της έρευνας, το 60% από τους 173 ανθρώπους που συμμετείχαν και συνάντησαν το Transit Connect στο δρόμο πίστεψε ότι επρόκειτο για αυτόνομο όχημα.
Από τις αντιδράσεις 1600 ατόμων αποδείχτηκε ότι το γαλάζιο χρώμα ήταν πιο ευδιάκριτο από το λευκό και συγχεόταν λιγότερο με το κόκκινο απ’ ότι το πορφυρό, συγκεντρώνοντας έτσι τις περισσότερες προτιμήσεις.
Οι ανησυχίες της Ford είναι κάτι παραπάνω από επιτακτικές αφού ένα τόσο σπουδαίο εγχείρημα (η αυτόνομη οδήγηση) χρειάζεται τη συμβολή όλων για να αγγίξει το τέλειο και να μπει στη ζωή μας την επόμενη δεκαετία.
Η προσπάθεια της χώρας μας
Η πρώτη ελληνική προσπάθεια σχετικά με τα αυτόνομα αυτοκίνητα έγινε το 2013, όταν 12 ευρωπαϊκά κράτη ξεκίνησαν το πρόγραμμα CityMobil2 σε ισάριθμες πόλεις. Συγκεκριμένα, συμμετείχαν οι Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Φιλανδία, Ισπανία, Σουηδία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία, Μάλτα και Κύπρος.
Η πόλη των Τρικάλων κατάφερε να συγκεντρώσει τη μεγαλύτερη βαθμολογία μεταξύ των υπόλοιπων ευρωπαϊκών πόλεων που φιλοδοξούσαν να εφαρμόσουν το πρόγραμμα. Η ελληνική πρόταση αφορούσε το μικρό αυτόνομο λεωφορείο (minibus), το οποίο διέθετε 9-11 θέσεις καθήμενων, όρθιων και ΑΜΕΑ.
Το minibus μπορούσε να κινηθεί εντελώς αυτόνομα και με χαμηλή ταχύτητα (20 χλμ/ώρα) και είχε συμπεριφορά αντίστοιχη με ένα όχημα που το χειρίζεται οδηγός. Το λεωφορείο μπορούσε να διανύει 2,4 χλμ με οκτώ στάσεις στο κέντρο της πόλης των Τρικάλων, εξυπηρετώντας τόσο τους μόνιμους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες – τουρίστες της πόλης.
Συνολικά κινούνταν 4 αυτόνομα λεωφορεία, 12 ώρες την ημέρα, 6 ημέρες την εβδομάδα, συμπληρώνοντας το υφιστάμενο δίκτυο αστικών λεωφορείων. Παρά την καινοτομία της ελληνικής πόλης, ένα μικρό ατύχημα στα τέλη του 2015 ήταν αρκετό έτσι ώστε να σταματήσουν τα αυτόνομα λεωφορεία τα δρομολόγια αλλά και την εξέλιξη τους. Σύντομα πάντως αναμένεται να ξεκινήσει εκ νέου ακόμη πιο σοβαρή προσπάθεια αυτόνομων λεωφορείων στην ίδια πόλη.
Είναι ασφαλή τα αυτόνομα αυτοκίνητα;
Το μεγαλύτερο ερωτηματικό -και απολύτως δικαιολογημένα- έχει να κάνει με τα θέματα ασφάλειας. Εύλογα μπορεί κανείς να σκεφθεί ότι οι αλγόριθμοι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο και την ανθρώπινη προσωπικότητα.
Αρκεί να φανταστεί κανείς μία κατάσταση ανάγκης που ο οδηγός θα πρέπει στιγμιαία να αποφασίσει αν θα ρίξει το αυτοκίνητο π.χ. σε ένα γκρεμό ή αν θα πατήσει ένα παιδί. Ο υπολογιστής του οχήματος τι θα αποφάσιζε σε αυτή την περίπτωση;
Ένας ειδικός θα μας απαντούσε ότι ένα αυτόνομο αυτοκίνητο με τεχνητή νοημοσύνη δεν θα έφθανε ποτέ σε μία τόσο δύσκολη κατάσταση, καθώς θα οδηγούσε με σύνεση.
Εμείς θα προσθέσουμε ότι ένας αυτόματος πιλότος δεν θα οδηγούσε ποτέ υπό την επήρεια αλκοόλ, δεν θα οδηγούσε ποτέ με νεύρα επειδή έχει τσακωθεί με τη σύζυγο, ούτε με ελλειμματική προσοχή επειδή μιλάει στο τηλέφωνο.
Ακόμη και έτσι μην ξεχνάμε ότι λάθη γίνονται ακόμη και στην τεχνολογία των αυτόματων πιλότων των αεροπλάνων (π.χ. τα επιβατικά Boeing που κατέπεσαν πρόσφατα). Αστοχίες που πρέπει να παραδειγματίσουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες εάν θέλουν να βρεθούν ένα βήμα πιο μπροστά και να εξαλείψουν πιθανά προβλήματα που θα οδηγήσουν σε δυσάρεστες καταστάσεις.
Τι λένε όμως οι ειδικοί για την επόμενη μέρα;
Σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Σουηδικής εταιρείας ερευνών Berg Insight, τα πρώτα πλήρως αυτόνομα αυτοκίνητα θα παρουσιαστούν στην παγκόσμια αγορά το 2020 και σε μια δεκαετία αναμένεται να αυξηθούν κατά 62%, με τον αριθμό τους να φτάνει από τα 200.000 οχήματα το 2020 σε 24 εκατομμύρια οχήματα το 2030.
Όπως τονίζεται και από τη δημοσίευση της Berg Insight, τα αυτόνομα αυτοκίνητα δεν αποτελούν μια αυτοτελή εφεύρεση, αλλά για να μπορέσουν να λειτουργήσουν χρειάζονται την αλληλεπίδραση και ταυτόχρονη εξέλιξη επιπλέον τεχνολογιών.
Για παράδειγμα είναι απαραίτητη η βελτίωση της τεχνολογίας στον τομέα της ύπαρξης του κατάλληλου λογισμικού, το οποίο θα μπορεί να ερμηνεύει σωστά τις πληροφορίες που δέχεται από τους αισθητήρες και θα μπορεί να δημιουργήσει μια λογική οδήγησης τέτοια, που να το καθιστά ασφαλές.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός, ότι στην προσπάθεια εξέλιξης των αυτόνομων αυτοκινήτων, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων βρίσκονται σε στενή συνεργασία με εταιρείες Τεχνολογιών Πληροφορικής (IT) ή γενικά με εταιρείες που ειδικεύονται στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.
Η εμφάνιση των αυτόνομων αυτοκινήτων αναμένεται να προκαλέσει τεράστια αλλαγή στην κοινωνία μας με πολλούς τρόπους, καταλήγει η Berg Insight τονίζοντας πως:
“Τα αυτόνομα αυτοκίνητα θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους που δε μπορούν να οδηγήσουν, ενώ παράλληλα θα μειώσει τον αριθμό των θανάτων ή τραυματισμών από τροχαία ατυχήματα, αυξάνοντας ταυτόχρονα την αποτελεσματικότητα όσον αφορά την κίνηση στους δρόμους. Τα οικονομικά πλεονεκτήματα είναι μεγάλα και η πρόκληση για να επιτύχει το εγχείρημα των οχημάτων που κινούνται μόνα τους είναι αρκετά αξιόπιστη και οικονομική”.
